หากท่านเดินทางไปยัง อ. ลานสกา แถบ ต.ขุนทะเล ในละแวกนั้นจะเป็นอาณาเขตที่เชื่อกันว่า เป็นที่ประทับชั่วคราวของพระเจ้าศรีธรรมโศกราช ก่อนที่จะลงไปสร้างเมืองใหม่และพระบรมธาตุที่หาดทรายแก้ว โดยอนุสาวรีย์ของ “ หมื่นไกรพลขันธ์ ” หรือ “ ทวดตาขุนพล ” ได้ตั้งอยู่ที่ข้างลำคลองเสาธง ซึ่งอีกฝั่งคลอง เป็นภูเขาวัง อันเชื่อกันว่าเป็นที่ประทับหลบภัยไข้ห่าของพระเจ้าศรีธรรมโศกราช
สำหรับประวัติของตาขุนพล ท่านเป็น ๑ ใน ๔ #แม่ทัพคนสำคัญของพระเจ้าศรีธรรมโศกราช ประกอบด้วย #หมื่นพันเสร็จ #หมื่นระเห็จดับภัย #หมื่นสนั่นหวั่นไหว และ #หมื่นไกรพลขันธ์ โดยหมื่นไกรพลขันธ์ หรือ ตาขุนพล ได้รับการแต่งตั้งให้ดูแลบริเวณทางตะวันออกของวัง ซึ่งท่านได้มีความเชี่ยวชาญในการใช้สรรพาวุธ แกล้วกล้าในพิไชยสงคราม เป็นหนึ่งในนักรบคู่พระทัยเสมอมา จนกระทั่งพระเจ้าศรีธรรมโศกได้ทรงอพยพโยกย้ายราษฎรพร้อมด้วยข้าทาสราชบริพารฝ่ายหน้าฝ่ายใน ลงไปสร้างบ้านแปงเมืองใหม่ที่สันหาดทรายแก้ว โดยมีพระมหาธาตุเป็นศูนย์กลางของสันทราย ตาขุนพลก็ได้ทูลขอพระเจ้าศรีธรรมโศกราช ว่าจะขออยู่ที่เดิม เพื่อระแวดระวังภัยข้าศึกศัตรูทางทิศตะวันตก โดยมีเพื่อนหมื่นทั้ง ๓ คอยเป็นแนวร่วมบนหุบเขา แต่ล่ะขุนพล ได้สร้างวัดของตนขึ้นมา เพื่อเป็นศูนย์กลางของชุมชนปวงไพร่พลโยธาหาญรักษาค่าย ตาขุนพลได้ปฎิบัติหน้าที่ด้วยความสัตย์และกล้าหาญตลอดมา จนกระทั่งถึงแก่กรรม ลูกหลานได้เอาศพของท่านฝังไว้ แล้วปลูกต้นประดู่ทับ ปัจจุบันต้นประดู่อยู่ข้างกันกับอนุสาวรีย์ของท่าน เป็นประจักษ์พยานในการมีตัวตนของท่านตาขุนพล
สำหรับตาขุนพลนั้นมีความศักดิ์สิทธิ์ ในการขอไหว้ได้รับ ผู้ที่บูชามักจะนิยมแก้บนด้วยอาวุธจำลอง , มวย , หนังตะลุง , มโนราห์ , หมากพลูเครื่องเซ่นไหว้ต่างๆ ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นสิ่งที่ตาขุนพลโปรด ในอดีต ที่ต้นประดู่ยักษ์แห่งนี้ จะปรากฏงูบองหลาขนาดใหญ่ ขนดกายอยู่ข้างต้นประดู่นี้เสมอ ซึ่งชาวบ้านเชื่อกันว่า คือตาขุนพลที่จำแลงกายมาในร่างของงูขนาดใหญ่ ลงจากภูเขามาโปรดลูกหลาน และยังเชื่อกันว่าท่านตาขุนพล ยังคงปกปักรักษาลูกหลานชาวลานสกาขุนน้ำโดยเสมอมา แม้นกาลเวลาผ่านไปเท่าไร แต่ความศรัทธา นับถือในตาขุนพล วีรบุรุษรักษาเมืองนคร ยังคงมีอยู่มิเสื่อมคลายจากใจชาวเหนือสืบไป
เครดิตโดย คุณภูมิ จิระเดชวงศ์
